Państwo kościelne
Początek świeckiej władzy papieży sięga pierwszej połowy VIII w. O jego powstaniu zdecydowała wyprawa Pepina Krótkiego do Italii. Został tam wezwany przez papieża zagrożonego ekspansją Longobardów. Longobardowie poszerzali swe panowanie na terenach Italii, które należały także do Bizancjum. Pepin pokonał ich, a zdobyte tereny przekazał we władanie papieżowi jako tak zwaną ojcowiznę św. Piotra. Tereny te obejmowały ziemie od Morza Adriatyckiego przez Umbrię po Rzym. W okresie panowania Karolingów Państwo Kościelne było uzależnione od ich opieki, natomiast podczas zmagań Papiestwa z Cesarstwem okresowo także od władców niemieckich. Od ostatniego dwudziestopięciolecia XIV w. papiestwo starało się odzyskać władzę nad swoim państwem, która znacznie zmalała w okresie niewoli awiniońskiej. Udało się to dopiero w XV wieku. Papież stał się wówczas wyraźniej stroną w konfliktach politycznych i militarnych, które gnębiły północne i środkowe Włochy jego władza w Państwie Kościelnym w XV wieku zyskała charakter nowożytnej monarchii absolutnej.