Historia najstarszego kościoła rzymskiego
Najstarszy kościół rzymski wzniesiono około 330 r. w miejscu, gdzie został zamęczony św. Piotr. Budowla ta stała się tak sławna, że powielano ją w całej Europie. Stanowiła naśladownictwo hal, w których w czasach rzymskich zbierały się sądy -stąd jej nazwa (łac. basilica). Bazylika miała półkoliste zwieńczenie, tzw. apsydę, pod którą zasiadała rada miejska (magistrat). Chrześcijanie apsydę oraz miejsce bezpośrednio przed nią, tzw. prezbiterium, przeznaczyli do odprawiania ceremonii religijnych.
W bazylikach chrześcijańskich były również nawy boczne, oddzielone od nawy głównej rzędem kolumn. W wiekich bazylikach przed prezbiterium dodatkowo znajdowała się nawa poprzeczna, tzw. transept, biegnący w poprzek osi głównej. Nadawał on świątyni kształt krzyża łacińskiego. Ten symbol męki Chrystusa stał się popularnym motywem w architekturze chrześcijańskiej. W całej Europie zaczęto wznosić kościoły złożone z prezbiterium (zwykle bez apsydy), nawy, naw bocznych oraz transeptu.